Yasal Uyarı
Bu sayfadaki hesaplama ve bilgiler genel bilgilendirme amaçlıdır; hukuki danışmanlık değildir. Somut olaylar; kusur, hasar nitelikleri, rayiç tespiti ve poliçe şartlarına göre farklılık gösterebilir.
Araç Değer Kaybı Nedir?
Bir trafik kazasından sonra araç en iyi şekilde onarılsa bile, hasar geçmişi nedeniyle ikinci el piyasasında değer kaybeder. Kaza öncesi rayiç ile onarım sonrası rayiç arasındaki fark araç değer kaybıdır.
Kimlerden Talep Edilir?
- Kusurlu sürücü, aracın işleteni ve varsa bağlı teşebbüs sahibi (müteselsilen),
- Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortacısı (poliçe limiti dahilinde),
- Limiti aşan kısım için varsa İhtiyari Mali Sorumluluk Sigortacısı.
Talep Edilemeyecek Tipik Haller
- Tek taraflı kazada sürücünün tamamen kusurlu olduğu durumlar,
- Araç pert (ekonomik tamir sınırı aşılıyorsa),
- Aynı parçanın önceki kazadan aynı hasarı yeniden alması,
- Hasarlı parçanın daha önce onarımlı olması sebebiyle aynı kısım için tekrar talep.
Hesaplama Mantığı
Uygulamada eksper raporları; piyasa rayici, hasarın niteliği, araç yaşı–km’si ve hasarlı parçaların türü gibi değişkenleri dikkate alır. Sık kullanılan yaklaşım aşağıdaki gibidir:
Baz Değer Kaybı = Aracın Rayiç Değeri × %1,9
Toplam Değer Kaybı ≈ Baz × Hasar Büyüklüğü Katsayısı × Km (Kullanılmışlık) Katsayısı| Hasar Büyüklüğü | Katsayı |
|---|---|
| Büyük | 0,90 |
| Orta | 0,75 |
| Küçük | 0,50 |
| Basit | 0,25 |
| Kullanılmışlık (KM) | Katsayı |
|---|---|
| 0 – 14.999 | 0,90 |
| 15.000 – 29.999 | 0,80 |
| 30.000 – 44.999 | 0,60 |
| 45.000 – 59.999 | 0,40 |
| 60.000 – 74.999 | 0,30 |
| 75.000 – 149.999 | 0,20 |
| 150.000 ve üzeri | 0,10 |
Hızlı Örnek
Rayiç: 1.000.000 TL, km: 45.000 (katsayı 0,40), hasar büyüklüğü: Orta (0,75)
- Baz = 1.000.000 × %1,9 = 19.000 TL
- Değer kaybı ≈ 19.000 × 0,75 × 0,40 = 5.700 TL
Not: Nihai tutar, hasarlı parçaların niteliği (şasi, direk, kaporta; değişim/onarım; OEM/yan sanayi), önceki hasar kayıtları ve eksper değerlendirmesine göre değişebilir.
Başvuru ve Yol Haritası
- Sigortaya yazılı başvuru: Kaza tespit tutanağı, kusur dağılımı, fotoğraflar, eksper/servis faturaları, poliçeler vb. ile. Sigorta 15 gün içinde cevap vermez veya eksik/ret olursa;
- Sigorta Tahkim Komisyonu ya da mahkeme yolu.
Zamanaşımı
Genel olarak TBK m.72 uyarınca, zarar ve sorumlunun öğrenilmesinden itibaren 2 yıl, her hâlükârda fiil tarihinden itibaren 10 yıl. (Ceza gerektiren fiillerde daha uzun süreler uygulanabilir.)
Gerekli Belgeler (Örnek)
- Kaza tespit tutanağı ve kusur oranlarını gösteren kayıt,
- Hasar fotoğrafları ve onarım (parça/işçilik) faturaları,
- Ruhsat, sürücü belgesi, ZMSS ve varsa kasko poliçesi,
- Eksper/değer kaybı raporu.
SSS (Kısa)
Tek taraflı kazada talep olur mu? Tam kusur sizdeyse kural olarak hayır.
Pert araçta değer kaybı? Pertte onarım ekonomik değil; değer kaybı yerine pert hükümleri gündeme gelir.
İhtiyari mali sorumluluk ne işe yarar? Zorunlu trafik limitini aşan kısım için teminat olabilir (poliçeye bağlıdır).
Önce sigortaya başvuru şart mı? Evet, dava/tahkim öncesi yazılı başvuru zorunludur.
