Yıllık İzin Nedir? Kimler Nasıl Yararlanır?

Yıllık ücretli izin; çalışanın dinlenme hakkını güvence altına alan, vazgeçilemez bir haktır. İşçi, deneme süresi dahil aynı işverene bağlı işyerlerinde en az bir yıl çalıştıktan sonra yıllık izne hak kazanır ve bu hakkını bir sonraki hizmet yılı içinde kullanır. İş sözleşmesi veya toplu iş sözleşmesi, kanundaki asgari sürelerin üzerine çıkabilir ancak altına inemez.

İşçiler

• 1 – 5 yıl (5 dahil) kıdem: 14 gün
• 5 – 15 yıl arası kıdem: 20 gün
• 15 yıl ve üzeri kıdem: 26 gün

Özel durumlar: 18 ve altı ile 50 ve üzeri yaştaki işçilere asgari 20 gün uygulanır. Yeraltı işlerinde çalışan işçilere yukarıdaki sürelerin tamamına +4 gün eklenir. İzin günleri; izin süresine rastlayan ulusal bayram, genel tatil ve hafta tatilleri sayılmaz ve ayrıca verilmesi gerekir.

Memurlar

• 1 – 10 yıl (10 dahil) hizmet: 20 gün
• 10 yıldan fazla hizmet: 30 gün

İzin Nasıl Kullanılır?

Esas olan iznin bütün olarak verilmesidir; ancak tarafların anlaşmasıyla bir bölümü 10 günden az olmamak üzere en çok üçe bölünebilir. İzin döneminde başka bir işte ücret karşılığı çalışılması yasaktır; tespit edilirse ödenen izin ücreti geri istenebilir. İzni başka yerde geçirecek işçilere, yol belgeleri ibraz edilirse en çok 4 güne kadar ücretsiz yol izni verilir.

Ücret Boyutu ve Kullanılmayan İzin

İş ilişkisi sürerken yıllık izin karşılığı ücret ödenemez; istisna, iş sözleşmesi sona erdiğinde kullanılmayan izinlerin ücrete dönüşmesidir. Bu tutar son brüt günlük ücret (aylık/30) ile kullanılmayan izin günleri çarpılarak bulunur. Net ödeme; gelir vergisi, SGK kesintileri ve damga vergisi gibi bordro unsurlarına bağlıdır.

İspat ve Kayıt

Yıllık iznin kullandırıldığını ispat yükü işverendedir. İmzalatılmış izin defteri/cetveli veya eşdeğer yazılı belge gerekir; salt tanık beyanları yeterli sayılmayabilir. Aynı işverene bağlı farklı işyerlerindeki süreler izin kıdeminde birleştirilir; işyeri devrinde de önceki süreler korunur.

Sık Karıştırılan Noktalar

• İzin hakkı kazanıldıktan sonra bir sonraki hizmet yılı içinde kullanılır.
• Mevsimlik/kampanya işleri kural olarak kapsam dışıdır; ancak yıl içindeki çalışma belirli eşiği aşıyorsa ilgili yıl için izin hakkı doğabilir.
• İşçi 18 yaş ≤ veya 50 yaş ≥ ise asgari 20 gün kuralı uygulanır (yeraltı +4 gün ayrıca eklenir).