İdare Hukuku

İdare Hukuku, dayanağını Anayasa’dan alan; kamu yararı amacıyla idarenin işleyişini ve kişilere yönelik işlemlerini düzenleyen hukuk dalıdır. İdarenin geniş takdir yetkisiyle tesis ettiği işlemler, gerçek ve tüzel kişileri doğrudan etkiler. Hukuka aykırılık hâlinde önce idari başvuru yolları, sonuç alınamazsa süresinde idari dava açılması gerekir. Anayasa m.125 uyarınca idarenin her türlü eylem ve işlemine karşı yargı yolu açıktır.

İptal Davaları

Yetki, şekil, sebep, konu veya maksat unsurlarından biri yönünden hukuka aykırı işlemlerin iptali için menfaati ihlal edilenlerce açılan davalardır.

• Kamu görevinden çıkarma ve disiplin cezaları (uyarma, kınama, aylıktan kesme, kademe ilerlemesinin durdurulması).
• Atama, nakil, görevde yükselme, unvan değişikliği ve parasal haklar; eş durumu tayinleri.
• İmar: yıkım, imar para cezası, yapı kayıt belgesinin iptali.
• Eğitim: not tespiti, okul ilişiğinin kesilmesi işlemleri.
• İhale: ihaleden yasaklama, şikâyet/itirazen şikâyet işlemleri.
• Memuriyete atanma şartlarının kaybı, göreve son verme; müstafi sayılma.

Tam Yargı Davaları

İdari işlem veya eylemlerden doğrudan zarar gören kişilerin uğradığı maddi/manevi zararların tazminine yönelik davalardır.

• Sağlık uygulamalarından (malpraktis) doğan idarenin kusur sorumluluğu.
• İdarenin kusurlu eylemi nedeniyle uğranılan zararların tazmini.

İptal ve tam yargı davaları ayrı dilekçelerle açılabileceği gibi aralarında bağ varsa tek dilekçeyle birlikte de açılabilir.

İdari Sözleşmelerden Doğan Davalar

Kamu hizmetinin yürütülmesi için yapılan idari sözleşmelerden kaynaklanan uyuşmazlıklardır. İmtiyaz sözleşmelerinde tahkim şartı öngörülen haller ayrık tutulur.

Dava Açma Süreleri (Özet)

• Genel kural: Danıştay ve idare mahkemelerinde 60 gün, vergi mahkemelerinde 30 gün.
• Süre, işlemin tebliğini izleyen günden başlar.
• Vergi uyuşmazlıklarında; tahsile bağlı vergilerde tahsil, tebliğ yapılan hallerde tebliğ, tevkif yolunda ödeme, tescile bağlı vergilerde tescil tarihini izleyen günden itibaren işler.
• Bazı işlemlerde (ivedi yargılama, özel kanunlar) süreler daha kısadır.

İdari Dava Dilekçesi Nasıl Olmalı?

2577 sayılı İYUK m.3 ve m.5’e uygun hazırlanmalıdır. Dilekçede:

• Tarafların/vekillerin adı, adresi, T.C. kimlik no (gerçek kişiler).
• Davanın konusu, sebebi, dayanak deliller.
• İşlemin yazılı bildirim (tebliğ) tarihi.
• Vergi/tam yargı davalarında uyuşmazlık miktarı; vergi davalarında verginin/cezanın nev’i ve yılı, ihbarname tarihi-numarası, mükellef hesap numarası.

Dilekçe, davalı idare sayısından bir fazla nüsha düzenlenip imzalanır; dava konusu işlem ile dayanak belgelerin aslı/örnekleri eklenir. Adli yardım ve yürütmenin durdurulması talepleri gerekçeli sunulmalıdır.

Dilekçeler Nereye Verilir?

• Doğrudan Danıştay’a veya ait olduğu mahkeme başkanlığına,
• Bulunduğunuz yer idare/vergi mahkemesi başkanlığına gönderilmek üzere,
• İdare/vergi mahkemesi bulunmayan yerlerde asliye hukuk hâkimliklerine,
• Yabancı ülkelerde Türk konsolosluklarına.

İdari Yargılama Aşamaları

• İlk Derece: İdare/Veri Mahkemesi; dilekçe, savunma, cevap ve ikinci savunma aşamalarını takiben karar.
• İstinaf: Bölge İdare Mahkemesi; karar tebliğinden itibaren 30 gün içinde başvuru.
• Temyiz: Danıştay; istinaf kararının tebliğini izleyen 30 gün içinde başvuru.

Neden Avukatla Çalışmalısınız?

İdari yargı, kendine özgü usul kurallarına sıkı sıkıya bağlıdır. Sürelerin kaçırılması, dilekçe eksikleri ve usul hataları telafisi güç hak kayıplarına yol açabilir. Uzman idare avukatı, temel hak ihlalleri dâhil tüm hukuki argümanları eksiksiz ortaya koyar; tebligat ve elektronik süreçleri etkin takip eder.

• Stratejik dava / uzlaşma planlaması

• Sürelere ve usule tam uyum

• Emsal karar ve içtihat deneyimi

• İptal davasında yürütmenin durdurulması için hangi şartlar aranır?

  İşlemin açıkça hukuka aykırı olması ve uygulanması hâlinde telafisi güç/ imkânsız zarar doğması gerekir. Talep, somut delillerle desteklenmelidir.

• Önce idareye başvurmak zorunda mıyım?

  Birçok işlemde doğrudan dava açılabilir; ancak itiraz/şikâyet veya üst makama başvuru öngörülmüşse, süre ve usule dikkat ederek idari başvuru yoluna gidilmesi gerekebilir.

• Tam yargı davası ile iptal davası arasındaki fark nedir?

  İptal davası işlemin ortadan kaldırılmasını; tam yargı davası ise işlem/eylem nedeniyle doğan zararın tazminini hedefler. Uygun hâllerde birlikte de açılabilir.

• Vergi uyuşmazlığım var, bu sayfa benim için uygun mu?

  Vergi uyuşmazlıkları için özel içerik ve dava türleri Vergi Hukuku sayfamızda ayrıntılıdır.